පාපන්දුව ඇත්තටම රවුම්ද ? II කොටස ( Is football really round ? Part II )

පංචාශ්‍ර 12කින් සහ ෂඩශ්‍ර 20 කින් නිමවා තිබෙන පාපන්දුවක් මහන්න මැහුම් කීයක් අවශ්‍යද ? කියන ගණිත ගැටළුවට බොහෝ දෙනාගේ පිළිතුර වුනේ මැහුම් 90ක් කියන එක. ඒ ප්‍රශ්නෙට කිසිම කෙනෙක් නිවැරදි උත්තරය දෙන්න සමත් වුණේ නෑ.  ඔබට මේ පිළිතුර හොයා ගන්න තිබුණා ඒ පින්තූරයක් මත ක්ලික් කර විශාල කර බැලුව නම්.

හොඳයි අපි පංචාශ්‍ර වලින් පටන් ගමු. පංචාශ්‍ර දෙකක් එකිනෙකට සම්බන්ධ වෙන්නේ නෑ. ඒ නිසා පංචාශ්‍රයේ පැති පහ වටා මහලා තියෙන්නේ ෂඩශ්‍ර පහක්. එතකොට පංචාශ්‍ර වටා තිබෙන මැහුම් ගණන 60යි(12 x 5). අනිත් අතින් ෂඩශ්‍ර වල පැති තුනක් පංචාශ්‍ර සමගත්, අනෙක් පති තුන ෂඩශ්‍ර සමගත් සම්බන්ධ වනවා. මෙතනදී පංචාශ්‍ර වල මැහුම් ගණන අපි කලින් ගත්ත නිසා ඒවා අත අරින්න වෙනවා. එතකොට හැම ෂඩශ්‍රයකට අදාලව තවත් මැහුම් තුනක් තියෙනවා. එහෙම ගත්තොත් 20 x 3 = 60 කියලා ගන්න පුළුවන්. හැබැයි එතනත් පොදු ඒවා තියෙනවා. අපින් ගණන් කරන්න ගන්න පලවෙනි ෂඩශ්‍රයට කොහොමත් මැහුම් තුනක් අනෙක් ෂඩශ්‍ර තුනක් සමග තිබෙනවා. නමුත් ඒ ෂඩශ්‍ර තුන ගත්තොත් ඒවායේ එක මැහුමක් මේ වනවිට ගණන් ගෙන අවසන් නිසා ඒවායේ ඉතිරි මැහුම් ගණන 2 යි. ඒ දාමය සම්පූර්ණ කරගෙන ගියොත් ඊළඟට එන හැම එකකම ගණන් ගන්න ඉතිරි මැහුම් ගණන දෙකක් බව පැහැදිලියි. එතකොට 20 -1 = 19 x 2 = 38 යි. දැන් තියෙන්නේ මේ ටික එකතු කරන්න. 60 + 3 + 38 = 101යි. ඒක තමයි නිවැරදි පිළිතුර. හැමෝටම පැහැදිලිද ?

හරි අපි නතර කලේ 1990 එට්‍රස්කෝ යුනිකෝ එකෙන්. 1994 දී මේ ලෝක කුසලානය යන්නේ ලෝක පොලිස් කාරයාගේ රටට. එහෙට යනකොට නිකං පරණ එකම දුන්නොත් ඉතිං වෙන්නේ මොකද කියලා කියන්න ඕනේ නෑනේ. තවත් දෙයක් ඇමරිකාවේ මිනිස්සු ඒ තරම් පාපන්දු ක්‍රීඩාවට එතරම් කැමැත්තක් නෑ. එහෙදී කරපු සමීක්ෂණයකින් එලි වුණා එම තරගාවලිය එහි පැවැත්වෙන බව 55% තරම් දෙනා දන්නේ නෑ කියලා. ඒ හරිය අතුරු කතාවක්. ක්වෙස්ට්‍රා කිව්වට එක පාරට ඔලුවට එන දෙයක් නෑ. නමුත් මෙය එක්සත් ජනපදයේ තියෙන පැරණි කියමනක් වෙච්ච "ක්වෙස්ට් ඔෆ් ද ස්ටාර්ස්" කියන එකෙන් ගත්ත නමක්. ඒකටත් හේතුවක් තියෙනවා. මුලින්ම සඳ තරණය කරපු ඇපලෝ II යානය සහ ඒ ගමනට අවුරුදු 25 ක් පිරෙන්නේ 1994 ට. මේ බොලේ මුද්‍රණය කරපු කොටසේ බලන්න ඔවුන් ග්‍රහ තාරකා තමයි එය සරසන්න යොදා ගෙන තිබෙන්නේ. 

1998 දී ලෝක පාපන්දු තරගාවලිය පැවැත්වුණේ ප්‍රංශයේ. ටැංගෝ මාදිලියේ අවසාන පුරුක ලෙස ට්‍රිකොලෝ(ර්) නමැති සැලසුම ගෙන එන්න ඇඩිඩාස් සමාගම ක්‍රියා කළා. ඒ වනවිටත් ටැංගෝ ආකෘතිය අවුරුදු විස්සක් සැපිරුණා. ට්‍රිකොලෝ(ර්) යන ප්‍රංශ වදනේ තේරුම ත්‍රෛ-වර්ණ නොහොත් වර්ණ තුනක් යන්නයි. පාපන්දු ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට මෙම මුද්‍රණය වරණවත් වුයේ මේ තරගාවලියේදී. නිල් පැහැති ට්‍රයැඩ් මත ප්‍රංශයේ ජාතික සලකුණ වූ කුකුළා සංකේතවත් කරමින් අපූරු මෝස්තරයකින් එය හැඩ ගැන්වුණා. එය නිෂ්පාදනය වුයේ මොරොක්කෝවේ සහ ඉන්දුනීසියාවේදී. මෙහිදී යොදා ගත වර්ණ තුන ප්‍රංශ ජාතික කොඩියේ තිබෙන නිල්,රතු සහ සුදු.

ෆිෆා ආයතනය 2002 දී මේ තරගාවලිය ආසියාවට ගෙන එන්නට කටයුතු කළා. මෙය නම් කරනු ලැබුවේ ෆෙව(ර්)නෝවා යන නමින්.මෙහි මුද්‍රණය පදනම් වුයේ ආසියාතික සංකෘතිය. මෙහිදී පිටත් නිමාවට වඩා වැඩි බරක් එය නිපදවන අමුද්‍රව්‍ය සහ ගුවනේදී එය ගමන් ගන්නා අකාරය වෙත තැබුවා. මීට පෙර තරගාවලී සඳහා යොදාගත් බොහෝ පන්දු පහරදුන් පසු ගමන්ගන්නා අකාරය නිශ්චය කිරීමේ අපහසුතා තිබුණා. මෙහිදී එය මග හරවනු ලැබුයේ ස්ථර තුනකින් සමන්විත ගොතන ලද ඇතුලත රාමුවක් මගින්.

කෙසේ නමුත් මෙම බෝලය බොහෝ විවේචන වලට ලක් වුණා. ඒ මෙය පමණට වඩා සැහැල්ලු වීම පිළිබඳව. ඒ වාගේම කොරියාවේ සහ ජපානයේ පැවති තරගාවලියේ පිලිමළුන් පිටු දැකීමෙන් අදියරයන් වල  වාර්තා වූ සමහර දර්ශණීය ගෝලයන් මෙම පන්දුව නිසාම සිදු වූ ඒවා බවට චෝදනා එල්ල වුණා.

පැනල් 32 කේ ටැංගෝ ආකෘතිය පැත්තකින් තිබ්බ ඇඩිඩාස් සමාගම  මොල්ටන් නමැති තවත් ලෝක ප්‍රසිද්ධ ක්‍රීඩා භාණ්ඩ නිෂ්පාදන සමාගමක් සමග එකතුව වක්‍ර පැනල 14ක නව ආකෘතියක් නිපදවනු ලැබුවා. මෙය එක්තරා ආකාරයක අශ්ටතලයක්(කවාකාර වූ). ටැංගෝ බෝලය මසා නිම කලත් මෙය බන්ධනය(පෑහීමක්) කර නිමවනු ලැබුවා. මෙහි නම ඉතා රසවත්. ටීම්ගීසිට් යන ජර්මානු වචනය ගෙන දෙන්නේ "කණ්ඩායම් ජීව ගුණය" ( team spirit) තේරුම. නමුත් එය වෙළඳ සලකුණක් කර ගැනීමට නොහැකි නිසා එයට ඉදිරියෙන් ධන ලකුණක් යොදා +ටීම්ගීස්ට් ලෙස නම් කළා. මෙසේ කෑලි 14කින් නිපදවීම මගින් ඔවුන් උත්සාහ කලේ පන්දුව හැකිතරම් රවුම් කරන්න.

මෙම බෝලය නිර්මාණය කරද්දේ උපරිම වශයෙන් විද්‍යාව යොදාගෙන තිබෙනවා. මෙහි පැනල් ප්‍රමාණය අට දක්වා අඩු කර ඒවා තාප පෑස්සුම් ක්‍රමයක් මගින් සවි කර තිබෙනවා. මෙම පැනල් ගෝලාකාර කර තිබෙන්නේ අච්චුවක් මගින්. වාතය තුලින් ගමන් කිරීමේදී වායුගතිකය(aerodynamics) වර්ධනය කිරීම සඳහා ඒවායේ මතුපිට සියුම් දාර කපා තිබෙනවා. එය ඔවුන් හඳුන්වන්නේ "ග්රිප් ඇන්ඩ් ගෘව්" ලෙස. ඒ සඳහා පර්යේෂණ දායකත්වය ලබා දුන්නේ ලොෆ්බෝරෝ සරසවිය. මෙය වර්ණවත් කිරීම සඳහා වර්ණ 11 යොදා ගත්තා එමගින් කණ්ඩායමක සිටින ක්‍රීඩකයින් 11 සංකේතවත් කෙරුණා. ඊට අමතරව එම තරගාවලිය පැවැත්වූ දකුණු අප්‍රිකාවේ භාවිතා වන භාෂා 11 ද සංකේතවත් කෙරුණා. එපමණක් නොව ජුනි මස 11 පටන් ගත් තරගාවලිය නිමා කෙරුනේ ජුලි 11 වනදා. ජබුලානි ලෙස එය නම් කළා. දකුණු අප්‍රිකානු ගෝත්‍රයක් වන සුළු ජාතිකයන් ප්‍රීතියෙන් සමරනවාට කියන වචනය තමයි ඒ. අවසාන තරගය සඳහා යොදා ගත් බෝලය ජෝ'බුලනි ලෙස නම් කලේ එම තරගය පැවැත්වූ ජොහැන්නස්බර්ග් නගරය සිහි වන්නට. නමුත් එම බෝලයටද විවේචන එල්ල වුණා. එය ප්‍රහාරකයාට පහසු නමුත් ගෝල් රකින්නා අපහසුවට පත් කරවන්නක් බව බ්‍රසීල දැල් රකින්නා වන ජුලියෝ සීසර් පැවසුවා. රෝබින්ඥ්හෝ නමැති බ්‍රසීල ප්‍රහාරකයා පැවසුවේ "මෙය නිපදවූ අය කිසිදා පාපන්දු ක්‍රීඩා කර නොමැති බව තමාට විශ්වාස බවය"

2014 බ්‍රසීලයේ පැවැත්වෙන ලෝක කුසලානය වෙනුවෙන් මේ වනවිටත් බෝලයක් නිර්මාණය කර අවසන්. එය නම් කෙරුනේ බ්‍රසුකා ලෙස. එහි තේරුම බ්‍රසීල ජාතිකයකු වීමේ අභිමානය අර්ථ ගන්වන්නක්(ඒ කියන්නේ proud to be Brazilian තේරුමක්). මෙය තෝරා ගත්තේ මිලියනයක් බ්‍රසීල පාපන්දු ලෝලීන් අතර පැවැත්වූ මත විමසුමකින්. එයි 77.8% ක්ම ඒ සඳහා තම මනාපය එකතු කළා.  බ්‍රසුකා පැනල හයකින් නිර්මාණය වී තිබෙනවා. එමගින් තවදුරටත් පන්දුව රවුම් ස්වභාවය පවත්වාගන්න උත්සාහ කොට තිබෙනවා. මෙහි වායුගතිකය තව දුරටත් වැඩිදියුණු කර තිබෙනවා. නමුත් මෙම බෝලයද ගුවනේදී වේගවත් බව පැවසෙනවා. එනිසා මෙය ගෝල් රකින්න්නට එතරම් සුභ ආරංචියක් නොවනු ඇති. 

ඉතා ප්‍රාථමික මට්ටමකින් ආරම්භ වී අද දක්වා විකාශය වත්දී අත් කරගෙන ඇති දියුණුව කෙතරම්ද කියා ඔබට වැටහෙනවා නේද ? කිසිදින පන්දුවකට පය තබා නැති උගතුන් පිරිස නූගතුන්ගේ දුප්පතුන්ගේ (ඉවාන් පවුලූෂාගේ මතක් කර දීම නිසා වෙනස් කරන ලදී)  ක්‍රීඩාව වෙනුවෙන් කරන කැප කිරීම ප්‍රශංසනීයයි. 

__________________________________________
තොරතරු සහ ඡායාරුප www.wikipedia.org ඇසුරෙන්.